Wednesday 6 May 2009

Bazi Sorulara Cevaplar

Ekonomist yazimin ardindan bayagi bir soru yagmuruna tutuldum. Dogaldir. Sonucta piyasalarin bu kadar cikmis olmasi ve benim genel anlamda global ekonomik tahinlerimin cok ic acici olmadiginin bilinmesi boyle sorulari gundeme getiriyor.

Risklerden basliyalim o zaman. Kisa vadede en buyuk risk domuz gribi. Onu da fiyatlamak cok guc. Onun disinda ABD'de banka stress test sonuclari var. Ben bu stress testi hic anlamadim bastan beri. Ne geregi vardi diye dusunuyorum boyle ulu orta bu isi yapmanin. Tamam seffaflik iyi birsey ama bu prosedur mevcut denetim cercevesini zora sokuyor. Banklar zaten sermaye yeterlilik ve likidite gerekleri yerine getirmkle yukumlu. Neden ayri bir test? Bir de adi verilmeyen 19 banka. Bari 20 civari deselerdi. Sonucta bu plan bastan kotuydu. Sonuclarinin piyasa etkisini kestirmek zor. Dun Bank of America'nin sermaye ihtiyaci icin buyuk rakamlar sizdi ama piyasa cok ezilmedi. Bu ikisi disinda tabi ki ekonomik rakamlarin kotu gelme sansi var. Ama su anda piyasa son yazimda belirettigim gibi felaket senaryolarini fiyatladigindan biraz duyarsiz bu rakamlara.

Birkac ay once televizyonda deflasyonist risklerden konusurken deflasyonu ikiye ayirmistim. Birincisinin genel anlamda fiyatlarin dusup alcak seviylerde alici bulmasiyla normal bir ekonomik dongunun ortaya cikmasindan bahsetmisitim. Ikinicisi ise daha "yapiskan" defalsyon. Bu versiyonunda fiyatlarin dusmesine ragmen talebin geri gelmemesi olarak tanimlamistim. Yani toplam taleb dusuk devam ediyor. Kapasite fazlasi devamli artark devam ediyor ve ozellikle bu sefer asiri karlilik borc deflasyonunu gundeme getiriyor. Issizlikle beraber nominal gelirler de geriliyor.

Su ara enflasyon rakamlarinin eksiye gecmesine ragmen piyasalar ilk bahsettigimiz deflasyonun olacgini tahmin ediyor. (Hatta enflasyon ger gelebilir endisesi duyanlar bile var). Bunun dogru olup olmadigini ancak Eylul-Ekim aylarinda anlmaya basliyacagiz. O zaman hala fiyat endeksleri dusus trendi icinde olursa Nouriel'in son kehaneti gerceklesebilir.

Bu arada imalatin merkezi olan Asya'dan olumlu haberler geliyor. Cin'daki akil almaz mali politikalar ve kredi buyumesinin yarattigi yeniden stoklama sureci butun Asya ve bazi diger gelisen ulkeler icin kisa vadede iyi bir talep yaratti. Global ekonminin oncu gostergesi olarak kabul edilen bu ulkelerden gelen olumlu haberler de piyasalarin deflasyon riskini cok kale almamalarina neden oluyor.

Uzun vadeye baktigimizda benim global ekonomi icin uzun sure trend alti buyume tahminim ve onun beraberinde getirdigi riskler devam ediyor. Ancak ben her zaman kotu haberlere ragmen tirmanan piyasalari cok daha saglikli bulurum.

Gonul isterdi ki cok daha uzun vadeli yatirim stratejileri yapalim. Ama icinde bulundugumuz durumda belirisizliker cok yuksek. Onumuze cikan firsatlari mumkun oldugunca degerlendirmeye calismamiz lazim. Butun taslarin yerine oturmasini beklemek isteyen yatirimcilarin onumuzdeki birkac sene yatirimdan uzak durmalarini tavsiye ederim.

1 comment:

muratyenmez said...

abd de banka stres testleri tamamen gündem değiştirme ve zaman kazanmaya yönelik bir uygulama olarak görüyorum. Testler sayesinde piyasalar meşgul olmuş ve kötü ekonomik resimden uzaklaşılmıştır. Ayrıca bir kaç aylık sürede abd deki bankalar ki (bana göre hemen hepsi zombi banka çünki fiyatlayamadıkları tahviller yüzünden batık olduklarını düşünüyorum.)zararlarının normal banka işlemleri ile azalması için stres testi kullanıldı.
bu kriz ortanımda ihracat ağırlıklı devletlerde zorlanacak kriz sonraki aşamalarda onlarıda etkileyecek . Çünki ürettiklerini satacak başka dünyalar yok.
Bu krizin aktörlerinden olan hedge fonlarda denetim sağlanması ekonomilerin sağlamlığını artıacağını düşünüyorum. Hedge fon oyuncularının para kaybetmesi yatırım araçlarının kumara dönüştürülmesini engelleyecektir.
bana göre hedge fona para yatıranın kaybetmesi işini kaybeden insandan daha önemsizdir Çünki hedge fonlara para yatıranların mutlaka başka yatırımları vardır ve işini kaybeden insandan daha kötü olamaz.
Abd , ingiltere ve diğer devletler krizden daha hızlı çıkmaları için mümkün olduğunca insanları aç kalmayacakları bir iş sağlamak zorundadır. Ancak bu şekilde sosyal patlama ve güvensizlik ortamı ortadan kalkar. İşsiz insan içinde bulacağı işte çok para değil minimum para ön planda olmalıdır bu ortamda. En azından çalışan insan psikolojik olarak daha güçlü hisseder kendisini.
insanlara işsizlik mi yarım maaş mı diye sorsanız yarım maaşı kabul edebilecek insan sayısının fazla olduğunu düşünüyorum.
ABD de batan otomotiv devlerininde en büyük maaliyetleri personel giderleri ve daha az enerji tüketen araç yapmamalarıdir