What have the Romans done for us?

........ "All right... all right... but apart from better sanitation and medicine and education and irrigation and public health and roads and a freshwater system and baths and public order... what have the Romans done for us? ..... and  DEMOCRACY"  (Masked voice at the back of the room)

Monty Python "The Life of Brian" (All credits due and thanks to Geoff for reminding me)

İtalyan seçimleri bir kez daha bize “Öfke Çağında” yaşadığımızı ve EuroSon’un teşvik uyumu içersinde olmadığını hatırlattı. Bir de tahmin yürütemediğimizi…

Piyasalardaki sert satışın iki nedeni var bence:

1. Kısa vadede fazla iyimserlik hakimdi ve bazı pozisyonlar kalabalık (crowded) hale gelmiş.
2. Daha uzun vadede ve biraz daha ciddi olarak acaba yeni bir borç krizi dalgasını mı geliyor sorgulanıyor. 

İlginç bir parantez açalım. Dünkü riskten kaçış kredi notu düşürülmüş İngiltere’nin bono faizleri geriledi ve pound hızlı bir değer kazandı. 

Dünkü yazımda bahsettiğim bugünkü Bernanke konuşması daha da bir önem kazandı. Bu akşam her zaman olduğu gibi piyasa dostu açıklamalar yaparsa biraz moraller düzelir. Onun dışında arada bir bu şekilde riskler piyasanın EuroSon konusunda fazla rehavete kapılmaması gerektiğini hatırlaması açısından önemli. Ki bu bilmediğimizi bildiğimiz bir riskti. Yani aylardır böyle bir olasılık olduğunun farkındaydık ama kulağımızın üzerine yatmayı uygun bulduk. 

“Bilmediğimizi bilmediğimiz riskler var ki geceler bizi uyanık tutan onlar”. Donald Rumsfeld

FED(A)

Şartlandık. Ne zaman FEDA görsek Beşiktaş’a yoruyoruz. Gerçekten büyük imkansızlıklara ve ciddi maliyetlere rağmen iyi performans gösteriyor Beşiktaş yönetimi. En azından şu an için öyle gözüküyor. Aslında FEDA çok güzel bir marka oldu. Devam ederse eminim MBA sınıflarında vaka analizi olarak okutulur. Devam edip etmeyeceği de büyük ihtimal futbol takımının bu sezonki başarısına bağlı. Başarı da göreceli bir kavram.

Aslında daha büyük bir FEDA var. O da ciddi maliyetleri göze alarak merkez bankalarının uyguladığı para politikaları. Fed her zaman olduğu gibi başı çekiyor bu konuda. O yüzden FED(A). Maliyetin şu ana kadar yüksek enflasyon olacağı endişesi vardı. Birkaç istisna dışında enflasyon rakamları alçak seyrine devam edince uzun bir süre bu riskler rafa kalktı. Son iki Fed toplantı tutanaklarının açıklanmasıyla QE ve benzerlerinin maliyetleri tekrar ortaya cıktı. Bu sefer merkez bankası bilanço büyüklüklerinin yarattığı zararların ileride bütçe açıkları üzerinde etkisi tartışılır hale geldi. Arada enflasyon şahinleri de tekrar kendilerini göstermeye başladılar. 

Bu konvansiyonel olmayan para politikaları başladığından beri neticeleri hakkında fazla fikir yürütmekten kaçınıyorum. Çünkü her biri kendi alanında bir hipotez. Bilim yaklaşımı ile aksi kanıtlanana kadar ret etmek veya etmemek mümkün değil. Lakin bu politikalardan kolay bir çıkış olmayacağı ortada. 

Bütün bunlar ışığında yarın ve bir sonraki akşam Bernanke’nin yapacağı konuşmalar kısa vadede kurlar, orta vadede varlık fiyatları açısından son derece önem kazandı. İki önemli konuya odaklanmak gerekecek. Birincisi QE’lerin maliyeti, ikincisi ise büyüklükler ile ilgili söyleyeceği şeyler. Bunlar satır aralarında gizlenmiş olabilir. Piyasa az da olsa sonbahardaki QE∞ devam etmeyeceğini idrak etmeye başladı ama bunun tam fiyatlanmadığı kanaatindeyim. 

Bence Bernanke şahinlerin beklentilerine boşa çıkaracak. Nedenleri:

1. Dönemsel olarak ABD ekonomisine çok bir destek gerekmezken yapısal anlamda Bernanke’nin hedeflediği işsizlik rakamlarında çok uzağız. Burada aslında işsizlikten çok istihdam daha on plana çıkıyor çünkü iş gücüne katılım düştü.
2. Bernanke servet etkisinin ekonomi için çok önemli olduğunu düşünüyor ve piyasaların keyfini bozacak söylemlerden kaçınacaktır. 
3. Başkan genel anlamda enflasyondan değil hala deflasyondan çekiniyor.
4. Zaten trend altı seyreden ekonomide mali uçurum (sequestration) büyümeyi olumsuz etkileyecek. 

QE’lerin maliyetinin yüksek olduğunu iddia eden üyeleri de hiçe sayamayacağını düşünürsek bence ortaya bir şey yapacak. Herkes istediği gibi yorumlasın. Zaten son tutanaklar bilerek bu şekilde muğlak bırakılmış. Maliyetler ve azaltılarak devam eden bir QE piyasaların yukarı ivmesini ciddi şekilde etkiler. Dolar son haftalarda yakaladığı trendi arttırarak değer kazancına devam eder. 

Belirsizlikler bir yetkilinin iki dudağı arasında olunca FEDA ile HEBA arasında çok ince bir çizgi oluyor.