Kurtarma Sınavı

Üniversitede yaptığım sınavlar ve ardından gelen olası kurtarmalar aslında EuroSon ve benzeri durumlarda yaşanan kurtarmalarla birbirine çok benzer. İkisinde de teşvik uyumu sorunu vardır. Eğer kurtarma yapan bir öğretmen olarak bilinirseniz öğrenciler ilk imtihana disiplinli çalışmayıp zaman kazanarak kurtarmada iyi not olabilecekleri oyununu oynarlar (buradaki oyun Game Theory anlamında). 

 Aynı şekilde Güney Kıbrıs’ın 2007 krizinden beri yapılan kurtarma operasyonları görerek, işlemeyen ve sonunun olumlu olamayacağı belli olan bir “iş modelinden” vazgeçme şansı var mıydı? Neticede turizm dışında hiçbir göreceli rekabet avantajı olmayan bir ülkenin zaten yüksek bir gelir düzeyi yakalaması ancak merkezden yapılan fon transferleriyle gerçekleşebilir. Ya da kısa vadede saadet zinciri yapısıyla bank veya gayrimenkul sisteminden…

Güney Kıbrıs’ın bütün finansal piyasalara bir sürelik volatilite artışı getirme dışında çok daha fazla katkısı oldu aslında:  

1. Hollanda maliye bakanını dokuz köyden kovmak lazım. Bize, ciddi analiz yapan herkesin bildiği ama söylemeye çekindiği şeyi açık bir şekilde söyledi. Söz konusu EuroSon ise mevduat da riskli bir yatırım aracıdır. Bir kısmı veya tamamı kaybedilebilir. ABD finansal sistemi banka aracılığından daha çok piyasa ağırlıklı işlediğinden bu risk aslında sistemin yapı taşlarındandır
2.  Bankalar içinde bulundukları ülkenin bankaları olup ülke riskine tabidirler. Banka birliği uzaktı, şimdi daha da uzak oldu. Konuyla ilgili yazdığım ilk yazıda bahsettiğim gibi finansal bölünme hızlanarak sürmekt
3. Bir önceki madde bize EuroSon vatandaşlarının mevduatlarını mali durumu sağlam ülkelere kaydırmasının kaçınılmaz olduğunu söylüyor.
4. Böylece 2009 senesinde ortaya attığım Neuro’ya (Northern Euro = Kuzey Avrupa Eurosu) bir adım daha yaklaşıldı. Benim tahminim ortada bir Alman eurosu olsaydı herhalde şu anda 2,5-3 tane dolar ederdi...
5. Temelinde üçlü serbestlik olan (tripple deregulation) olan EuroSon’da dolaşmayan işgücü ardından sermayenin de serbest dolaşamayacağı zamanlar olabilirmiş. Bunu da öğrendik. Umarım mal ve hizmet dolaşımının kısıtlandığı bir durum yaşanmaz…  

Neticede bu kurtarma sınavı politika yapıcıları anlamak açısından çok iyi oldu diye düşünüyorum. Yatırım açısından da her ne kadar bölgeyi çok çekici bulmasam da Almanya hisse senedi fiyatları düşsün diye pusuda bekliyorum. Almanya bence Asya’da bir ülke…