İspanya’nın durumu yazılarımı takip edenler için sürpriz
olmasa gerek. Ancak son zamanlarda bazı yerlerde riske yaklaşım bana 2007 krizi
öncesini hatırlatıyor biraz. O zaman olduğu gibi şimdi de sorun olduğunu bildiği
halde yatırımcılar kulağının üzerine yatmayı tercih ediyorlar. İşler kötüye
gitmeye başladığında pozisyonlardan çıkacakların başında olacaklarını düşünüyorlar.
Ben artık durumun ciddiyetini anlatmak için işi abartıp “burası EuroSon buradan
çıkış yok” gibi uyarılar yazdım, söyledim çeşitli mecralarda. Görünen o ki bu
gidişle yine çok can yanacak.
Sorunun sadece devlet borç yükü olduğunu düşünenler ve söyleyenler için
de şu anda İtalya yerine İspanya’nın baskı altına girmesi yapısal sorunların en başında
rekabet eksikliği olduğunun net bir göstergesi. BloomberHT’de sıkça gösterdiğim
bir grafik var. Grafik İspanya’nın rekabetçi konuma gelebilmesi için Euro’nun
dolara karşı ciddi değer kaybetmesi gerektiğini açık bir şekilde ortaya koyuyor.
Bu olmadığı için de çok uzun yıllar Pain (acı) verici deflasyonist bir düzeltme
yaşanacak. Maalesef bu düzeltme sürecinde ekonomik daralma özel sektörün borç yükünü ön plana çıkartıyor. Bu da banka sitemine geri ödenemeyen krediler olarak dönüyor. Zaten zayıf olan bankaların sermaye ihtiyacı giderek artıyor ve fasit daire bu şekide kendini gösteriyor. Korkarım İtalya'nın da sırası gelecek ancak İtalya İspanya'ya göre çok daha rekabetçi.
İşin kötüsü EuroSon sorunları şişede durduğu gibi durmuyor. Başka
ülke ekonomilerini de tehdit eder hal aldı. Liste başında ABD.
Amerika’dan gelen ilk zayıf veriler ardından programlarda özellikle
Michael Taylor ile bu konuyu sıkça konuştuk. Piyasaların endişelenmeye başlaması
için eşik nedir diye sorguladık ve kısa vadede risklerin arttığını izleyicilerle
paylaştık. Geldiğimiz noktada artık Soft Patch dediğimiz ekonominin zayıf bir dönemden
geçtiğini aşağı yukarı teyit eder duruma geldik. Böyle durumlarda katiyet zordur. Kesin emin olduğunuzda iş işten geçmiş olur.
Şu an için bunun kısa süreceğini düşünüyorum ancak içinde bulunduğumuz
zayıf küresel talep ortamında kısa dönemli de olsa böyle yavaşlamalardan nasıl çıkılacağı
endişesini de göz ardı edemiyorum.
Hepimiz çocuguz,
Hepimizin 23 Nisan'ı kutlu olsun.
Hepimiz çocuguz,
Hepimizin 23 Nisan'ı kutlu olsun.